Enflasyon Nedir, Kaynakları ve Türleri Nelerdir? Enflasyon, mal ve hizmetlerde fiyat artış nedeniyle paranın satın alma gücündeki düşüştür. Söz konusu fiyatların bir seferlik değil sürekli ve hissedilir artışı ifade eder.
Enflasyon Nedir, Kaynakları ve Türleri Nelerdir? Enflasyon, fiyatlar genel seviyesini gösterge almakta ve artışın sürekli olduğu durumlar için geçerlidir. Örnek olarak bir önceki yıl aldığımız bir ürünü bu yıl aldığımızda daha fazla masraf yapıyorsak bu yılki enflasyonun arttığını alım gücünün ise düştüğünü gösterir.
Enflasyonun Kaynakları
Talep Enflasyonu
Tüketici talebinde meydana gelen artışla başlar. Toplam talep toplam arza göre fazla olduğunda fiyatlar yükselir. Yani mala ve hizmete yeteri kadar arz olmadığında satıcılar fiyatı arttırmak zorunda kalırlar. Bu durumun enflasyonun en önemli etkenleri arasında yer alır.
Maliyet Enflasyonu
Üretilen mal ve hizmetlerin maliyetlerinin sürekli olarak artmasıdır. Üretici firmaların kar gütme amacı olarak maliyetleri arttırması sebep olan nedenler arasındadır.
Para Arzı
Bir dönemde bir ekonomide piyasada bulunan para stokudur. Belirli bir zaman aralığında ekonomi genelinde dönen toplam paranın değeridir. Para arzı çok artarsa faiz oranı düşer enflasyon artar. Tam tersi durumunda para arzı azalması faiz oranlarının yükseldiği, fiyatların ve üretimin azaldığı görülür.
Enflasyon Türleri
- Ilımlı enflasyon: Fiyat artışlarının düşük düzeylerde gerçekleştiği ve enflasyon beklentisinin olmadığı durumlar için kullanılan terimdir.
- Yüksek enflasyon: Ekonomiyi zarara uğratan bir türdür. Piyasa işleyişini bozabilir ve para tasarruf değerini kaybeder.
- Hiperenflasyon: Paranın değerini yitirmesini yüksek derecede etkileyen bir türdür. En önemli nedeni aşırı parasal genişleme kabul edilmektedir.
Enflasyon Etkileri
- Satın alma gücünde zayıflamalar
- İş belirsizliği
- Gelir düşüşü
- Adaletsiz gelir dağılımı
- Yatırımlarda düşüş
- Yüksek borçlanma maliyeti
Enflasyon Hesaplamaları
Hesaplama yapılırken resmi istatistik kurumlarından yararlanılır. Türkiye’de TÜİK enflasyon değerlerini ölçmede faydalanılan istatistik kurumdur. Resmi istatistik kurumlarının oluşturduğu endeksler ile enflasyon hesaplamaları yapılır. Bunlar;
- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE-CPI)
- Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE-D-PPI)’dir.
TÜFE, halkın tüketimine yönelik mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimlerin hesabında kullanılır. YİÜFE ise ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içinde satılan üretici fiyatlarındaki değişimlerin hesabında kullanılır.
